Minął rok i znów miałem przyjemność uczestniczyć w jednym z najciekawszych spotkań naukowych, odbywających się w Polsce, czyli w konferencji Analiza chemiczna w ochronie zabytków.
Konferencja miała miejsce w Warszawie, w dniach 4-5 grudnia 2014 r. Tym razem pierwszy dzień został zorganizowany w jeszcze pachnącym nowością Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, a druga i zarazem większa część spotkania odbyła się w piątek w Państwowym Muzeum Archeologicznym.
Uczestnicy bardzo dopisali w tym roku i miałem wrażenie, że nawet główne organizatorki prof. dr hab. Ewa Bulska i dr hab. Barbara Wagner były tym faktem (mile) zaskoczone. Z tego co zrozumiałem w przyszłym roku całość odbędzie się już prawdopodobnie w CNBC UW, aby bez problemu przyjąć tak wielką rzeszę archeologów, historyków sztuki, konserwatorów, fizyków, chemików i innych osób zainteresowanych problematyką analizy chemicznej w ochronie zabytków.
Dzień pierwszy
Pierwsza sesja rozpoczęła się jak zawsze miłym powitaniem i wprowadzeniem w tematykę, którą mieliśmy zajmować się w ciągu następnych kilkunastu godzin. Prof. dr hab. Ewa Bulska w kilku słowach powitała wszystkich przybyłych oraz krótko przedstawiła swoją ocenę aktualnej sytuacji w świecie badań obiektów zabytkowych.
Pierwszy wykład Karela Innemee’a był idealną kontynuacją tych rozważań, przy czym prelegent skupił się głównie na znaczeniu wysiłków podejmowanych w dziedzinie konserwacji i badań wspomagających.
Następne prezentacje skupiły się na konkretnych problemach badawczych i tak:
- Michał Łukomski przedstawił analizę stanu zachowania malowideł z Faras uratowanych przed zalaniem (pogranicze Sudanu i Egiptu),
- Olga Syta i Dobrochna Zielińska przedstawiły wyniki analiz różnorodności technologicznej malowideł Nubii – tutaj warto podkreślić, że prelegentki reprezentowały teoretycznie dość odległe dziedziny – chemię i archeologię, lecz Ich wystąpienie idealnie ukazało potencjał płynący z połączenia sił różnych specjalistów!
-
Mapa Poznania z lokalizacją badanych obiektów Agata Mleczkowska poruszyła dość istotny, a często pomijany temat zabrudzeń obiektów znajdujących się wewnątrz kościołów,
- Magdalena Filipiak opowiadała o niełatwych acz bardzo ciekawych badaniach pigmentów mineralnych użytych w polichromiach znajdujących się we wnętrzach kamienic na Starym Rynku w Poznaniu. Dodam jeszcze, że prelegentka w ciekawy sposób wykorzystała możliwości prezentacyjne narzędzia jakim jest Prezi (np. mapa z lokalizacją badanych obiektów -> zdjęcie obok).
Dzień drugi
Piątkowa część spotkania podzielona była na cztery sesje wykładowe i sesję plakatową. Pierwsza sesja poświęcona była badaniom w archeologii:
- Wojciech Borowski wystąpił z prezentacją Badania archeologiczne a badania analityczne w kontekście Reduty Ordona – niestety spóźniłem się na ten wykład, ale słyszałem od innych, że był bardzo inspirujący i zaskakujący w swojej istocie,
- Beata Miazga z dużym zaangażowaniem opowiadała o pierścionkach odnalezionych w trakcie prac archeologicznych na placu Nowy Targ we Wrocławiu,
- Arkadiusz Sołtysiak przedstawił osiągnięcia tomografii neutronowej w badaniach bioarcheologicznych – dla mnie osobiście tematyka bardzo nowa i świeża.
Druga sesja poświęcona była badaniom w konserwacji zabytków:
-
Barbara Łydźba-Kopczyńska i Knechtl Barbara Łydżba-Kopczyńska jak zawsze w bardzo interesujący i dynamiczny sposób opowiedziała nam o problemach związanych z ustalaniem atrybucji J.J. Knechtla obrazu Bolko II, co z kolei związane jest z określeniem autorstwa całej serii portretów fikcyjnych Piastów Śląskich. Prezentacja z jednej strony mogła być odebrana jako raport badawczy, ale przy odrobienie kreatywności można by na ten temat napisać interesującą powieść – jakoś kojarzyło mi się to z Panem Samochodzikiem :)
- Ewa Doleżyńska-Sewerniak poruszyła temat badań palety Rafała Hadziewicza na podstawie prac tego artysty pochodzących z Krakowa i Kielc,
- Dariusz Wilk (mój były student, a potem kolega z Instytutu Ekspertyz Sądowych) podjął się próby dyskryminacji i klasyfikacji współczesnych farb malarskich na podstawie ich składu pierwiastkowego – to wystąpienie i cała praca badawcza wspaniale pokazuje to, co zawsze mówię, o niesamowitej bliskości problemów kryminalistycznych i tych związanych z konserwacją,
- Mirosław Wachowiak wprowadził słuchających w świat datowania i atrybucji XIX-wiecznych obrazów na podstawie nieinwazyjnej analizy ich zapraw – dla mnie osobiście było tu dużo nowych informacji,
- Piotr Targowski przedstawił interesujące podsumowanie, czy też może raczej zestawienie sprzętu i metod (technik) stosowanych przez polskie laboratoria do wykonywania badań obiektów zabytkowych – niektóre punkty były zaskoczeniem. Zupełnie nie byłem jednak zdziwiony tym, że nikt w Polsce nie prowadzi badań pirolitycznych – Py-GC/MS, bo takie informacje zdobyłem już podczas własnego wywiadu środowiskowego. Bardzo chętnie zapełniłbym kiedyś tę lukę…
Sesji plakatowej nie będę opisywał, bo niestety udało mi się zapoznać jedynie z połową wywieszonych plakatów – te które jednak zobaczyłem były ciekawe.
Trzecia i czwarta sesja poświęcone były również badaniom w konserwacji zabytków:
- Jakub Milczarek zaprezentował Py-GC/MS… Wróć, przecież to ja :) Nie będę o sobie oczywiście pisał, a o wrażenia z tej prezentacji pozwolę sobie zapytać Szanownych Czytelników – komentarze są do Waszej dyspozycji… Dla zainteresowanych na końcu tego wpisu publikuję całą prezentację, która towarzyszyła mojemu wystąpieniu,
-
Charakterystyczne pigmenty Magdalen Grenda opowiadała o zielnikach Fedorowskiego, a w zasadzie o metodach jakie wykorzystuje do odkrywania ich najgłębszych tajemnic- niby już wiele o tym słyszałem, ale zawsze pojawia się coś nowego,
- Katarzyna Lech przypomniała, a niektórych dopiero wprowadziła w świat Czerwca polskiego, czyli tradycyjnego źródła pięknej czerwieni,
- Marzanna Ciechańska w bardzo artystyczny sposób wyjaśniła czym są „czarne ciapki” i jakie może być ich pochodzenie (dla niewtajemniczonych dodam, że obracaliśmy się wśród XVIII i XIX-wiecznej sztuki japońskiej)
Niestety nie skomentuje ostatnich wystąpień, bo musiałem na chwilę wyjść z sali a szkoda, bo miały być poruszane takie tematy jak: usuwanie nawarstwień z powierzchni miedzianych, techniki złocenia na podłożu metalowym i badania XRF Poliptyku Zwiastowania z Jednorożcem.
Zamiast podsumowania
Konferencję oceniam podobnie jak w 2013 i 2012 za bardzo udaną!
Z jednej strony w ciągu tych dwóch dni miałem przyjemność posłuchać o niesamowicie ciekawych badaniach i wyzwaniach naukowych, a z drugiej strony w przerwach na kawę i obiad oraz przy lampce wina poznać ciekawych i bardzo inspirujących ludzi.
Za te dwa dni wypełnione prezentacjami i niekończącymi się dyskusjami oraz miłą atmosferę chciałbym bardzo serdecznie podziękować całej Ekipie Organizacyjnej!
Bez dwóch zdań, za rok znów przyjadę na tę konferencję, do czego również Was Drodzy Czytelnicy szczerze zachęcam!
Kilku osobom obiecałem upublicznić moją prezentację, więc zapraszam do zerknięcia na umieszczone poniżej slajdy: Pirolityczna chromatografia gazowa z detekcją mas (Py-GC/MS) w badaniach obiektów zabytkowych i dzieł sztuki:
