Dziś proszę Państwa będzie w ramach Muzyki na Niedzielę utwór pod tytułem Rejs 2000.
Nie będzie to typowy wpis, bo daruję sobie rozpisywanie się o wykonawcach (zespół Bra-De-Li) i okolicznościach powstania piosenki, lecz skupię się na analizie tekstu! Słowa piosenki są krótkie ale niosą ze sobą bardzo dużo wartości poznawczych.
Zaczynamy:
Rejs 2000
słowa i muzyka P. Urzędowski
1.
Apostołowie, Wikingowie, Kolumb, Diaz i Magellan
żeglowania 2000 lat
Apostołowie – żeglarze, rybacy itd., czyli sławna dwunastka, którą chyba każdy zna… ale z obrazu (swoją drogą znam może z 5 członków KK potrafiących wymienić wszystkich 12 uczniów Jezusa) – poniżej pełna lista:
- Szymon Piotr (Kefas), syn Jonasza, rybak z Betsaidy,
- Andrzej, brat Piotra, rybak z Betsaidy
- Jakub (zwany Większym), syn Zebedeusza
- Jan Ewangelista, syn Zebedeusza, brat Jakuba
- Filip z Betsaidy
- Bartłomiej – Natanael z Ptolemaidy
- Tomasz (zwany Didymos)
- Mateusz – Lewi, były poborca podatkowy
- Jakub, syn Alfeusza
- Szymon Kananejczyk (zwany Gorliwym)
- Juda Tadeusz (Judas), syn Jakuba
- Judasz Iskariota, zdrajca Jezusa; po jego samobójstwie wybrany został Maciej.
Wikingowie – to jak każde dziecko wie waleczni goście z hełmami udekorowanymi rogami itd… Według definicji powinienem napisać, że Wikingowie to wojownicy pochodzący ze Skandynawii, o których pierwsze wzmianki pojawiają się już w VIII wieku.
Krzysztof Kolumb (1451-1506) – urodzony we Włoszech (Genua) hiszpański lub włoski żeglarz – odkrywca Ameryki (Środkowej). Oczywiście jak większość żeglarzy w owym czasie próbował sprawdzić możliwość dostanie się do Indii „od drugiej strony”. Dlatego też na początku ziemie odkryte przez Krzysztofa nazywane były Indiami Zachodnimi, aż do czasu pewnego dokonania Ferdynanda Magellana ale o tym za chwilę :)
Diogo Diaz – facet żył również w XV wieku i pochodził z Portugalii. Wsławił się kilkoma rzeczami, ale chyba najważniejsze to:
- odkrycie Przylądka Zielonego (port. Cabo Verde) aktualnie terytorium Senegalu – najbardziej wysuniętego na zachód punktu kontynentalnej Afryki,
- odkrycie Madagaskaru nazwanego początkowo przez odkrywcę Wyspą Świętego Wawrzyńca.
Ferdynand Magellan (właściwie Fernão de Magalhães) (1480-1521) – znany jest oczywiście z opłynięcia świata dookoła, czego tak naprawdę nie dokonał, ginąc na Filipinach (27 kwietnia 1521 r.) z rąk rozwścieczonych ludów, które próbował nawracać… Prawdą jest jednak to, że Jego wyprawa dokonała pełnego opłynięcia kuli ziemskiej wracając do Sewilli (w 1522) ostatnim ocalałym statkiem o nazwie Victoria pod dowództwem Juana Sebastián Elcaño. Wyprawie Magellana zawdzięczamy kilka ciekawych rzeczy:
- nazwanie Oceanu Spokojnego,
- opisanie nieznanego w Europie rzędu Sphenisciformes, czyli Pingwinów,
- zaobserwowanie Obłoków Magellana,
- zaobserwowanie Krzyża Południa.
Ref.:
Trzeci tysiąc będzie dla nas
odkryjemy nowy świat
Trzeci tysiąc będzie dla nas
odkryjemy lepszy świat
2.
Vespucci, Hudson, Barents, Davis, Beffin, Sindbad i da Gama
żeglowania 2000 lat
Amerigo Vespucci (1454-1512) – był włoskim podróżnikiem, który wyjątkowo jak na owe czasy i tę grupę społeczną posiadał dość dobre wykształcenie. Mam nawet z Nim coś wspólnego :) – ja również od małego lubiłem rysować i przerysowywać wszelkiego rodzaju mapy. Do najważniejszych dokonań należą:
- odkrycie Wenezueli, którą nazwał Małą Wenecją,
- dotarcie jako pierwszy Europejczyk do ujścia Amazonki.
Ze względu na wykształcenie i umiejętności pisarskie, Jego relacje ze wszystkich podróży do Ameryki Środkowej i Południowej były bardzo chętnie czytane i tłumaczone na inne języki na Starym Kontynencie. Prawdopodobnie dlatego też nowy kontynent został nazwany Jego imieniem, a nie imieniem Kolumba…
Willem Barents (1550-1597) – skoro napisałem już o podróżnikach wyruszających na południe, zachód i południowy zachód przyszedł czas na podróżnika północno-wschodniego! Jest nim właśnie holenderski żeglarz nazywany po flamandzku Willem Barentsz. On to właśnie pod koniec XVI wieku postanowił dostać się do Azji przez Nową Ziemię. Oczywiście jak można było się spodziewać pierwsza i druga wyprawa miała ogromne problemy związane z lodem. Jednakże już w trakcie trzeciej próby Barents odkrył tzw. Wyspę Niedźwiedzią i morze, nazwane później Jego imieniem – Morze Barentsa. Ostatecznie „skrótu” do Azji kontynentalnej nie odkrył ale zapisał się w historii badań Arktyki. To właśnie Jego wyprawie przypisywane jest stworzenie pierwszego zimowego obozu w strefie arktycznej. Co ciekawe ślady tego obozu zostały odnalezione pod koniec XIX wieku.
Sindbad Żeglarz (perskie سندباد, Sand-bâd) – pierwsza na liście postać fikcyjna ale za to inspirująca całe pokolenia odkrywców. Na historię Sindbada składają się opowieści wielu żeglarzy pływających głównie po Oceanie Indyjskim ale nie tylko. Dodatkowo możemy odnaleźć bardzo wiele elementów tradycji, wierzeń i mitologii z terenów Persji (dziś głównie Iran) oraz okolic.
Vasco da Gama (1469-1524) – no i mamy kolejnego na liście Portugalczyka. W zasadzie to dzięki Niemu Europa poznała bardzo wiele przypraw i to dzięki Niemu rozwinął się międzykontynentalny handel. A wszystko to za sprawą pierwszego w historii dotarcia do Indii drogą morską! Było to w zasadzie opłynięcie Afryki w wzdłuż wybrzeża, omijając odkryty przez Bartolomeu Diasa Przylądek Dobrej Nadziei (wcześniej Przylądek Burz), aż do Kenii. Tam już prosto z portu Malindi obrano kurs na Kalikat w Indiach. Za zasługi dla Portugalii da Gama otrzymał specjalny tytuł Admirała mórz indyjskich.
Ref.:
Trzeci tysiąc…
3.
Jan i Leonid, Krzysztof, Andrzej, Mariusz, Henryk, wielu innych
żeglowania 2000 lat
Jan z Kolna (ok. 1435-ok. 1484) – nasz polski przyczynek do wielkich odkryć i podróży dalekomorskich w XV wieku. Istnieje teoria, że to właśnie Pan Jan, a nie Krzysztof Kolumb jako pierwszy Europejczyk (pomijając Wikingów) dopłynął w 1476 do Ameryki i co ciekawe nie Środkowej albo Południowej lecz Północnej – konkretnie do Labradoru! Co ciekawe niektórzy historycy kwestionują w ogóle istnienie Pana Jana albo podważają Jego polskie pochodzenie ale to temat na osoby wpis…
Leonid Teliga (1917-1970) – żeglarz, dziennikarz, oficer WP II RP, tłumacz, lotnik itd. Był drugim Polakiem, po Władysławie Wagnerze, który opłynął Ziemię dookoła na jachcie. Co więcej był to pierwszy polski samotny rejs dookoła świata, a jacht nazywał się Opty. Cały rejs trwa 2 lata i 2 miesiące, w tym na dystansie 13 260 mil żeglował bez zawijania do portów przez 165 dni – ówczesny (nie jestem pewien czy nadal aktualny) rekord nieprzerwanej samotnej żeglugi oceanicznej.
Krzysztof Baranowski (ur. 1938) – najmłodszy z bohaterów mojego dzisiejszego wpisu jest żeglarzem, jachtowy kapitan żeglugi wielkiej, dziennikarzem i nauczycielem, dodatkowo warto nadmienić, iż posiada licencję krótkofalarską i znak SP5ATV. Do największych osiągnięć Pana Krzysztofa należy trzecie polskie samotne opłynięcie całego świata (1973). Jest również założycielem Szkoły pod Żaglami. Starsi czytelnicy mojej strony mogą jeszcze pamiętać jak Pan Krzysztof pojawiał się w Teleranku i bardzo zajmująco opowiadał i zachęcał do żeglarstwa!
Andrzej Urbańczyk (ur. 1936) – żeglarz, jachtowy kapitan żeglugi wielkiej, publicysta i autor wielu książek, a do tego mgr chemii :) i doktor historii! W świecie żeglarstwa zasłynął rekordową liczbą mil morskich przepłyniętych samotnie – ponad 75 000! w łącznie 750 dni. Dodatkowo przepłynął pod żaglami w sumie ponad 120 000 mil co stanowi rekord w historii polskiego żeglarstwa. Co ciekawe Pan Andrzej jest również pisarzem science-fiction, jak również ma na koncie dość dużo artykułów w jednym z najlepszych polskich czasopism technicznych, czyli w Młodym Techniku.
Mariusz Zaruski (1867-1941) – facet był jedną z ciekawszych postaci dwudziestolecia międzywojennego. Był generałem, żeglarzem i członkiem polskiej Ligii Morskiej, współorganizatorem Yacht Klubu Polskiego, kapitanem Zawiszy Czarnego, a przy okazji założycielem TOPR, taternikiem, przewodnikiem, instruktorem ZHP, pisarzem, malarzem itd. itd. Jednym słowem to prawdziwy człowiek Renesansu :). Imię gen. Marusza Zaruskiego nosi też drużna harcerska, której miałem przyjemność być drużynowym – 4 Łódzka Drużyna Harcerska.
Henryk Jaskuła (ur. 1923) – jest polskim żeglarzem, z wykształcenia elektrykiem. W historii żeglarstwa zapisał się tym, że jako pierwszy Polak i trzeci człowiek na świecie samotnie, bez zatrzymywania się w jakimkolwiek porcie, opłynął w 1980 roku Ziemię dookoła!
Ref.:
Trzeci tysiąc…
Dodam jeszcze, że nie jestem w 100% pewien czy dobrze zinterpretowałem postacie występujące w trzeciej zwrotce. Podobnie nie jestem pewien czy Szanowne Panie z Bra-De-Li śpiewały w pierwszej zwrotce o Bartolomeu Diasie czy o opisanym przeze mnie Diogo Diazie.
A na koniec pozdrawiam wszystkich serdecznie, a szczególnie feministki – ahoj!
Wszelkie rysunki, obrazy oraz zdjęcia użyte we wpisie pochodzą ze zbiorów Wikimedia Commons.